Mardin'in Meşhur Yemekleri


Yöresel lezzetler konusunda dogu mutfagında yer alan Mardin mutfagının yeri de çok özel..Mardin'in kendine has yemekleri muhtelif gıda maddelerinin severek oluşturduğu bir lezzet yumağıdır. Yemek bir kültür olayıdır. Kültür,bir yöre halkının,belirli bir toplumun yarattığı maddi ve manevi değerlerin toplamıdır.

Doğu anadolu da yer alan Mardin Bir çok kavime ev sahipliği yapması ve kervan yollarının kesiştiği bir noktada yer almasından dolayı Mardin'in yemek kültürü gelişmiş ve çeşidenmiş. Güney ve Doğu Anadolu'nun bol baharatlı, yağlı beslenme özelliği Mardin'de de görülüyor. Et ve süt ürünlerine hemen tüm yedeklerde rastlanır. Sebzenin beslenmedeki yeri oldukça sınırlı. Biber, patlıcan pbi sebzeler kurutularak, domates de salça yapılarak kışa hazırlanır.

Kavurma, sucuk, üzüm sucuğu yanında evde hazırlanan kışlık yiyeceklerin başında bulgur ve şehriye geliyor. En yaygın yiyeceklerden çiğ köfte ve pilav ana yemekler arasında. Her iki yemek de bulgurdan yapılıyor. Yörede bulgur ağırlıklı yemek kültürünü görmekteyiz. Et yemekleri, çorbalar, dolmalar ve köftelerde yaygın olarak kullanılıyor. Çorbalık olarak hazırlanan "dövme" yanında, kullanım alanlarında bulgur çeşitlilik gösterir. Köftelik bulgur denilen "ihşane", içli köfte yapımında kullanılıyor. Mardin Mutfağı özelliğini; yörede yetişen baharatların çeşitliliği, yemekler yapılırken gösterilen özen ve et ile uyumundan olduğu kadar, hazırlık süresinin uzun bir zaman dilimine yayılmasındaki gizemsel havadan da alıyor.

Tarçın, kişniş, mahlep, zencefil, yeni bahar, sumak, pul biber ve bademi "Mardin Mutfağı"na zenginlik katan malzemeler olarak nitelendirebiliriz. Mardin Mezopotamya Ovası'na bakan çok sayıda uygarlığa ev sahipliği yapmış medeniyederin beşiği. Herkesçe bilinen yemeklere dahi çeşitli Mardin baharatlarından bir tutam atınca bambaşka bir lezzete bürünüyor. Buna gizemli pişirme şekilleri de diyebiliriz. Çeşitli milleder ve farklı inanışlar haliyle, yöre mutfağına da yansımış. Kaburga dolmasının ve sembüseğin Süryani yemeği olduğu söyleniyor.

Birbirine kaynaşıp karışan Mardin'in yöresel yemeklerinden birkaçını sayacak olursak; çorbalardan; lebeniye, un çorbası, kelle paça, çorten, et yemeleri; kibbe, etli ekmek, Mardin çiğ köftesi, fikriye, alluciye, dobo, pilavlardan; kinneberli pilavı, şehriyeli bulgur pilavı, ciğer pilavı, hamur işleri; sembüsek, cevizli börek yörenin sevilen yemeklerinden.


Mardin yemeklerini şu şekilde bölümlemek mümkündür :

1.Corbalar: Lebeniye,Un Corbası,Mercimek Corbası,Kelle Paca,Nohut Corbası,Corten,Ginedir Corbası,Domates Corbası.....

2.Kebablar: Soğan Kebabı, Patates Kebabı......

3.Et Yemekleri: Malzum,Kibbe,Mardin Çiğköftesi,Kelle Paca,Dobo,Firkiye,Güvec,Havuc Türlüsü......

4.Tavalar-Kızartmalar-Kavurmalar: Semizotu Tavası,Patates,Patlıcan,Biber,Kabak,Havuc Kızartması....

5.Köfteler: İçli Köfte (İkbebet), Aya Köfte (Irok), Çiğköfte, Mercimekli Köfte (Bello) ,Cevizli İçli Köfte ,Kitel Raha....

6.Dolmalar-Sarmalar: Patlıcan Dolması,Biber Dolması,İşkembe Dolması,Kaburga Dolması,Kabak Dolması,Hindi Dolması,

Kuzu Dolması,Güvercin Dolması,Domates Dolması,Tavuk Dolması.....

7.Pilavlar: Sehriyeli Bulgur Pilavı,Kınepleli Pilav,Mercimekli Pilav,Gasore,Ihşene,Coban Pilavı....

8.Hamur İşleri: Sembusek,Cevizli Börek,Susamlı Patates Böreği,Lor Böreği.....

9.Zeytinyağlı Yemekler: Zeytinyağlı Yaprak Sarması,Kıneble,Melemen,Nohut Meftunesi....

10.Piyazlar-Salatalar: Patates Salatası,Çoban Salatası,Beyin Salatası,Acur Salatası....

11.Tatlılar-Pastalar: Sütlaç,Davk Bi Dips,Peynir Helvası,Harire,Asure,Zerde,Un Helvası,Zingil,Kahıyye,Davk İl May,Tahinli Helva....

12.Tuzlular: Icce,Kişnişli ve Kırmızı Pul Biberli Tandır Cöregi...

13.Cerezler: Leblebi,Sekerli Leblebi,Badem,Badem Sekeri,Ibzor,Kavun Cekirdeği,Karpuz Cekirdeği,Kabak Cekirdeği,Bıtım,

Mahlep,Pestil,Cevizli ve Bademli Sucuk (Ikude)....

14.İçecekler: Mırra,Likör,Üzüm Suyu,Nar Suyu,Sumak....

15.Turşular: Rami,Hıyar,İşfelleh,Yeşil Zeytin,Dag Hıyarı,Yeşil Nohut Tursusu....

16.Bazı Özel Kahvaltılıklar: Kaymak,Bal,Yeşil Zeytin,Otlu peynir...